Son illərdə Azərbaycanlı tələbələr arasında Avropada təhsil almaq istəyi artmaqdadır. Bu istiqamətdə Çexiya həm münasib xərcləri, həm də keyfiyyətli təhsil imkanları ilə fərqlənir. Avropanın mərkəzində yerləşən bu ölkə tələbələrə həm akademik bilik, həm də beynəlxalq təcrübə qazandırmaq baxımından əlverişli seçimdir.
Çexiyada ali təhsil almaq istəyənlər üçün bu bloqda əsas suallara cavab verəcəyik: niyə məhz Çexiya, hansı sənədlər tələb olunur, təhsil vizasına necə müraciət edilir və qəbul prosesi necə aparılır? Əgər sən də 2025-ci ildə Çexiyada təhsil almağı planlaşdırırsansa, bu yazı sənin üçün ətraflı bələdçi olacaq.
Çexiyada Təhsil Almağın Üstünlükləri
Dövlət universitetlərində təhsil pulsuz ola bilər
Əgər təhsilini çex dilində davam etdirmək istəsən, bir çox dövlət universitetində bakalavr və magistr proqramları tamamilə pulsuz təklif olunur. Bu, maddi baxımdan tələbələr üçün böyük üstünlükdür. Çex dilini öyrənmək üçün isə hazırlıq proqramları və dil kursları mövcuddur.
İngiliscə proqramların geniş seçimi
Çexiyada beynəlxalq tələbələr üçün yüzlərlə proqram ingilis dilində tədris olunur. Xüsusilə iqtisadiyyat, mühəndislik, informasiya texnologiyaları və beynəlxalq münasibətlər sahələrində geniş seçim imkanı var.
Avropa diplomu ilə beynəlxalq karyera imkanı
Çexiyada təhsil aldıqdan sonra əldə edilən diplom Avropa İttifaqında və digər bir çox ölkədə tanınır. Bu isə məzun olduqdan sonra beynəlxalq karyera qurmaq üçün ciddi bir üstünlük yaradır.
Erasmus+ və digər tələbə mübadilə proqramları
Çexiyada təhsil alan tələbələr Avropanın digər ölkələrində 1 və ya 2 semestr təhsil almaq imkanı əldə edirlər. Bu da tələbələrə həm yeni təhsil təcrübələri qazandırır, həm də fərqli mədəniyyətlərlə tanış olmaq fürsəti yaradır.
Tələbə Vizası ilə İşləmək Hüququ
Çexiya tələbələrə oxuduqları müddətdə yarımştat işləmək hüququ verir. Bu, həm əlavə gəlir imkanı, həm də peşəkar təcrübə qazanmaq baxımından önəmlidir. Xüsusilə Praqa və Brno kimi şəhərlərdə tələbələr üçün geniş iş imkanları mövcuddur.
Çexiyada təhsil alan xarici vətəndaşlar — yəni Azərbaycan kimi Avropa İttifaqına daxil olmayan ölkələrdən olan tələbələr — təhsil müddətində işləmək hüququna malikdirlər. Əgər tələbə gündüz proqramında tam zamanlı bir universitetdə oxuyursa, bu zaman əlavə icazə almadan işləyə bilər. Bu hüquq, xüsusilə bakalavr və magistr tələbələrinə aiddir.
Çexiya qanunvericiliyinə əsasən, beynəlxalq tələbələr adətən həftədə 20 saatdan çox olmayaraq yarımştat (part-time) işləyə bilərlər. Yay tətili dövründə isə bu limit bir qədər artırıla bilər və tələbələr daha çox saat işləyə bilərlər.
Tələbələr üçün ən geniş iş imkanları aşağıdakı şəhərlərdə mövcuddur:
- Praqa – ölkənin paytaxtı və iqtisadi mərkəzi. Xarici dil biliklərinin tələb olunduğu bir çox iş burada mövcuddur.
- Brno – universitet şəhəri kimi tanınır və tələbələr üçün çoxsaylı xidmət və texnologiya sektorlarında iş yerləri var.
- Ostrava və Plzen – sənaye və xidmət sahələrinin inkişaf etdiyi şəhərlərdir, tələbə işlərinə ehtiyac yüksəkdir.
Çexiya Təhsil Vizası
Azərbaycan vətəndaşları Təhsil məqsədi ilə Çexiya ölkəsinə səyahət edə bilmək üçün öncədən Təhsil vizası almalıdırlar. Çexiya Təhsil vizasını almaq üçün, Azərbaycan vətəndaşları 60-120 iş günündən öncədən müraciət etməlidirlər.
Tələb olunan sənədlər
- Şəkil 3.5x4.5
- Diplom/Attestat
- Universitetə qəbul üçün verilən bütün sənədlər
- Qəbul məktubu
- Təhsil ödənişinin sübutuna dair sənəd
- Mülki vəziyyətin sübutu (evlilik şəhadətnaməsi, uşaqların doğum şəhadətnaməsi, həyat yoldaşının ölüm şəhadətnaməsi), əgər varsa
- Əvvəlki vizaların, giriş və çıxış möhürlərin və s. surəti
- Mülk haqqında sənəd, əgər varsa
- Yaşayış yerinin sübutu (kirayə müqaviləsi və s)
- Məhkumluq haqqında arayış
- Pasport (6 aylıq etibarlılıq müddəti)
- Bankdan arayış/Bank kartından çıxarış (son 6 ay üçün)
- Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti
- Pasportun əsas səhifəsinin surəti
Təhsil Vizası Üçün Tələblər
Çexiyada təhsil almaq istəyən Azərbaycan vətəndaşları üçün uzunmüddətli tələbə vizası (Long-Term Visa for the Purpose of Studies) tələb olunur. Bu viza, təhsil müddətiniz boyunca ölkədə qanuni şəkildə yaşamaq və oxumaq hüququ verir. Vizaya müraciət prosesi rəsmi və sənəd yönümlü olduğundan, hər addımı diqqətlə yerinə yetirmək vacibdir.
Kimlər müraciət edə bilər?
- Çexiyada rəsmi şəkildə tanınan universitet və ya kollecdən qəbul məktubu alan şəxslər
- Həm bakalavr, həm magistr, həm də hazırlıq (foundation/dil kursu) proqramlarına qəbul olunan tələbələr
- Təhsil müddəti 90 gündən çox olan şəxslər
Əsas sənədlər nələrdir?
Vizaya müraciət üçün təqdim olunmalı əsas sənədlər bunlardır:
- Doldurulmuş viza ərizə forması
– Çexiya səfirliyinin saytından yüklənə bilər və ingilis, çex və ya Azərbaycan dilində doldurula bilər. - Pasport
– Ən azı iki boş səhifəsi olmalı və viza müddətindən sonra da 3 ay etibarlı qalmalıdır. - Biometrik şəkil
– 3.5x4.5 sm ölçüdə, son 6 ay ərzində çəkilmiş. - Qəbul məktubu (Letter of Acceptance)
– Universitet və ya dil kursundan rəsmi qəbul sənədi. - Təhsil haqqının ödənişi barədə sübut
– Əgər proqram ödənişlidirsə, ödənişin həyata keçirildiyini göstərən sənəd. - Yaşayış yerinə dair təsdiq
– Çexiyada qalacağınız ünvan və bu ünvanda yaşamaq hüququnuzu göstərən rəsmi sənəd (kirayə müqaviləsi, yataqxana təsdiqi və s.) - Maliyyə vəziyyətinə dair sənəd
– Bank arayışı və ya sponsorluq məktubu. Tələbənin ayda təxminən 10.000–12.000 CZK xərclərini qarşılaya biləcəyini sübut etməlidir (illik minimum təxminən 100.000–120.000 CZK). - Sığorta sənədi
– Çexiyada qalacağınız dövrü əhatə edən tibbi sığorta (minimum 60.000 avro əhatə dəyəri ilə). - Cinayət məhkumluğu barədə arayış
– Azərbaycandan alınmalı və notarial qaydada tərcümə və apostil olunmalıdır.
Təhsil Vizası Üçün Müraciət prosesi
- Səfirliklə görüş üçün vaxt təyin edin
– Çexiya Respublikasının Bakıdakı səfirliyi ilə əlaqə saxlayaraq viza müraciəti üçün görüş alın. Bu proses bəzən öncədən planlaşdırma tələb edir, çünki müraciət sıxlığı ola bilər. - Sənədləri hazırlayın və təqdim edin
– Bütün sənədləri orijinal və tərcümə olunmuş şəkildə təqdim etməyə hazır olun. Sənədlər çex dilinə tərcümə edilməlidir (bəzən ingilis dili də qəbul olunur). - Biometrik məlumatların verilməsi və müsahibə
– Müraciət zamanı barmaq izi təqdim edilir və qısa müsahibə keçirilə bilər. - Cavab müddəti
– Təhsil vizası üzrə cavab 60 günədək vaxt ala bilər. Bu səbəbdən müraciəti təxminən 2-3 ay əvvəlcədən etmək tövsiyə olunur. - Viza verildikdən sonra
– Vizaya təsdiq aldıqdan sonra Çexiyaya gedərək xarici vətəndaşlar üçün qeydiyyatdan keçmək (Foreign Police) vacibdir.
