Gecikmiş və Ləğv Olunmuş Uçuşlar üçün Kompensasiya Şirkətləri

Neçə dəfə uçuş qaçırmısınız? Yoxsa uçuşunuz ləğv olunub və saatlarla hava limanında gözləməli olmusunuz? Bəlkə də indi bu yazını oxuyarkən elə həmin situasiyadasınız: təyyarəniz gecikir, nə vaxt qalxacağı bəlli deyil, personal isə konkret heç nə demir. Ən pisi isə odur ki, bu vəziyyətə görə nə edəcəyinizi bilmirsiniz.

Əslində, çox az insan uçuş gecikmələrinin və ləğvlərinin kompensasiya hüququ olduğunu bilir. Avropa qanunvericiliyinə (EU261) və digər beynəlxalq qaydalara əsasən, əgər uçuşunuz müəyyən səbəblərlə gecikərsə və ya ləğv edilərsə, siz 250 ilə 600 avro arasında kompensasiya ala bilərsiniz. Əsas məsələ bu hüququ düzgün şəkildə tələb etməkdir.

Burada isə devrəyə kompensasiya şirkətləri daxil olur. Bu platformalar sizin adınıza hava yollarına müraciət edir, hüquqi prosedurları izləyir və sonda kompensasiyanızı əldə etməyinizə kömək edir. Əvəzində isə yalnız alınan məbləğdən faiz tutur, uğursuz olarsa, siz heç nə ödəmiriniz.

Bu yazıda sizə ən etibarlı və effektiv kompensasiya şirkətlərini müqayisəli şəkildə təqdim edəcəyik ki, belə bir vəziyyətlə qarşılaşdığınızda hansı xidmətə güvənə biləcəyinizi bilin.

Gecikmə və Ləğv Arasındakı Əsas Fərq Nədir?

Uçuş gecikməsi ilə ləğv olunması hallarında proses tam eyni getmir, baxmayaraq ki, hər iki halda da EU261 qaydaları çərçivəsində kompensasiya hüququ mövcuddur.

Uçuş gecikməsi və uçuşun ləğvi ilk baxışdan oxşar problemlər kimi görünə bilər: hər iki halda səyahət planlarınız pozulur. Amma hüquqi baxımdan və kompensasiya alma prosesi fərqlidir.

Əgər uçuş gecikirsə – məsələn, 3 saatdan çox bir təxirə düşmə baş verirsə – bu zaman hava yolu şirkəti sizə kompensasiya, yemək-içki, və bəzən otel xidməti təqdim etməlidir. Əgər gecikmə 5 saatı keçərsə, siz artıq biletin tam dəyərini geri almağı tələb edə bilərsiniz. Kompensasiya yalnız o halda verilir ki, gecikməyə səbəb hava yolunun məsuliyyətində olan bir problem (texniki nasazlıq, ekipaj çatışmazlığı və s.) olsun.

Amma uçuş tamamilə ləğv olunubsa, proses daha fərqlidir. Əgər sizə bu barədə 14 gündən az əvvəl xəbər verilibsə və uyğun alternativ uçuş təklif olunmayıbsa, hava yolu şirkəti həm kompensasiya, həm də biletin tam qaytarılması və ya alternativ uçuş təqdim etməyə borcludur. Əlavə olaraq, otel, nəqliyyat və digər xərclər də qarşılanmalıdır.

Prosesin fərqi əsasən bunlardır:

1. Gecikmədə uçuş yenə də baş verir, sadəcə siz gözləyirsiniz və kompensasiya almaq üçün saat limitləri əsas götürülür.
2. Ləğvdə uçuş ümumiyyətlə baş tutmur və sizin seçim hüququnuz (geri qaytarma və ya alternativ) aktivləşir.

Yəni nəticədə kompensasiya alına bilər, amma prosesin detalları, hüquqların aktivləşmə vaxtı və hava yolunun öhdəlikləri bu iki hal üçün fərqlidir.

Uçuş Gecikməsi və Ləğv Olunması Halında Hüququnuz Nədir?

Səyahət zamanı uçuş gecikməsi və ya uçuşun ləğv olunması xoşagəlməz, lakin tez-tez baş verən hallardır. Bəs belə vəziyyətlərdə sərnişin kimi hüququnuz nədir? 2025-ci il üçün qüvvədə olan qaydalara əsasən, həm Avropa İttifaqı uçuşları (EU261), həm də bir sıra digər beynəlxalq aviaşirkətlər sərnişinlərin hüquqlarını qoruyur.

Bəs hansı hallarda uçuş gecikməsi tazminatı almaq olar? Hava yollarının məsuliyyəti nə qədərdir? Gəlin ətraflı baxaq.

EU261 Qaydası Nədir?

EU261/2004 Qaydası Avropa İttifaqı tərəfindən qəbul olunmuş aviasiya sərnişinlərini qoruyan qanundur. Bu qaydaya əsasən, əgər uçuşunuz Avropa İttifaqı ərazisindəki bir hava limanından başlayırsa və ya Avropa Birliyi ölkələrinə uçan bir aviaşirkətlə uçursunuzsa, gecikmə və ləğv hallarında kompensasiya almaq hüququnuz var.

Bu qayda aşağıdakı halları əhatə edir:

Uçuş gecikməsi (3 saat və daha çox)
Uçuşun tamamilə ləğv olunması
Overbooking (artıq bilet satışı) səbəbilə təyyarəyə buraxılmama
Transit uçuşlarda əlaqənin itirilməsi

Hava Yollarının Məsuliyyəti

Hər gecikmə və ya təxirə salınma hava yolu şirkətinin məsuliyyətinə düşmür. Amma hava yolunun nəzarətində olan səbəblərlə baş verən problemlərdə məsələn:

Texniki nasazlıq
Ekipaj çatışmazlığı
Təşkilati problemlər
Daxili operativ pozuntular

bu hallarda kompensasiya almaq tamamilə qanunidir.

Əgər gecikmə və ya təxirə salınma aşağıdakı səbəblərlə olubsa, təəssüf ki, kompensasiya düşmür:

Hava şəraiti (qar, tufan və s.)
Təbii fəlakətlər
Təhlükəsizlik böhranları
Hava limanı tıxacı

Kompensasiya Necə Hesablanır?

Kompensasiya məbləği uçuş məsafəsi və gecikmənin miqyasına görə hesablanır. Qanun bunu belə müəyyən edir:

Əgər uçuşunuz tamamilə ləğv olunubsa və sizə 14 gündən az müddət əvvəl xəbər verilibsə, bu zaman da yuxarıdakı məbləğlərə uyğun olaraq uçuş ləğv kompensasiyası almaq hüququnuz yaranır.

Kompensasiya Tələb Etmək üçün Nələr Lazımdır?

Əgər siz bu hüquqdan yararlanmaq istəyirsinizsə:

Aviabilet və ya bilet nömrənizi saxlayın
Uçuş tarixini və nömrəsini qeyd edin
Uçuşun dəqiq neçə saat gecikdiyini sənədlərlə sübut edin
Hava yolu şirkətinə yazılı şəkildə müraciət edin

Proseduru daha da asanlaşdırmaq üçün AirHelp, Skycop, ClaimCompass, Compensair kimi onlayn platformalardan istifadə edə bilərsiniz. Bu platformalar kompensasiya məbləğinin yalnız 20–30%-ni xidmət haqqı olaraq alırlar yəni ödəniş ancaq pul aldıqdan sonra edilir.

Uçuş gecikməsi, ləğv olunması və ya overbooking halları sadəcə stress deyil bu hallar eyni zamanda qanuni kompensasiya alma şansıdır. Əgər uçuşunuz 3 saatdan çox gecikibsə və bu hava yolu şirkətinin məsuliyyətindədirsə, 250–600 avro arası kompensasiya almaq hüququnuz var.

Bu hüququnuzdan yararlanmaq üçün hüquqi bilik tələb olunmur havayolu şirkətləri, aviabilet, uçuş gecikməsi tazminatı, və kompensasiya necə hesablanır kimi açar məlumatları bilməyiniz kifayətdir.

Kompensasiya Şirkətləri Necə İşləyir?

Əgər uçuşunuz gecikib və ya ləğv olunubsa, kompensasiya almaq hüququnuz olsa belə, bu prosesi hava yolu şirkətləri ilə təkbaşına idarə etmək həm vaxt alır, həm də çətinlik yarada bilər. Məhz buna görə bir çox insan kompensasiya şirkətlərinə müraciət edir. Bu şirkətlər “no win, no fee”, yəni “kompensasiya alınmasa, ödəniş yoxdur” modeli ilə işləyirlər və sizin yerinizə bütün prosesi idarə edirlər.

Gördükləri Xidmətlər

Kompensasiya şirkətləri sizin üçün aşağıdakı addımları həyata keçirirlər:

Müraciətin hazırlanması: Uçuş məlumatlarınız və təyyarə nömrəsi əsasında hüquqi uyğunluğu yoxlayırlar.
Sənədləşmə: Aviabilet, pasport surəti və digər sənədlərin hazırlanması və təqdimatı.
Hüquqi prosedurlar: Əgər hava yolu şirkəti kompensasiya ödəməkdən imtina edirsə, bu şirkətlər məsələni məhkəməyə daşımaq hüququna malik hüquqşünaslarla əməkdaşlıq edərək sizə hüquqi dəstək göstərirlər.
Monitorinq və izləmə: Prosesin istənilən mərhələsində sizə məlumat verirlər və kompensasiya ödənilənə qədər təqib edirlər.

“No Win, No Fee” Modeli

Ən vacib məsələ – siz bu şirkətlərə əvvəlcədən heç bir ödəniş etmirsiniz. Yəni:

Əgər kompensasiya ala bilməsələr, siz heç bir şey ödəmirsiniz. Əgər kompensasiya alınarsa, o zaman kompensasiyanın müəyyən faizini xidmət haqqı olaraq götürürlər.

Bu model həm istifadəçi üçün riskləri azaldır, həm də prosesi daha əlçatan edir.

Nə Qədər Faiz Tuturlar?

Kompensasiya şirkətləri adətən kompensasiyanın:20%–30%-ni xidmət haqqı kimi saxlayırlar.Bəzi hallarda hüquqi məhkəmə xərcləri çıxarsa, əlavə 10%-ə qədər hüquqi xidmət haqqı tətbiq oluna bilər.

Misal üçün, əgər siz 600 avro kompensasiya alırsınızsa, təxminən 420–480 avro sizin əlinizə keçə bilər.

Bəzi Şirkətlər Niyə Daha Effektivdir?

Bəzi kompensasiya platformaları daha yüksək uğur nisbətinə malikdir. Bunun əsas səbəbləri:

Geniş hüquqi şəbəkəyə sahib olmaları: Avropa və digər bölgələrdə yerli hüquqşünaslarla əməkdaşlıq edirlər.
Data və texnologiya: Uçuş məlumatlarını avtomatik analiz edən alqoritmlərlə kompensasiya hüququnu daha tez təyin edə bilirlər.
Təcrübə və tanınma: Məsələn, AirHelp və Skycop kimi şirkətlər on minlərlə müştəri ilə çalışıb və tanınmış hava yolları ilə artıq hüquqi presedentlər yaradıb.

Kompensasiya Şirkətləri Hansılardır?

Uçuşunuz gecikibsə və ya ləğv olunubsa, aviabilet hüququnuzu qorumaq üçün etibarlı və təcrübəli kompensasiya şirkətlərinə müraciət edə bilərsiniz. Bu şirkətlər sizin əvəzinizə hüquqi müraciətləri hazırlayır, hava yolu şirkəti ilə yazışmaları aparır və kompensasiya məbləğini əldə etmək üçün lazım olan bütün sənədləşməni həyata keçirirlər.

Aşağıda bazarda ən çox istifadə olunan və effektiv hesab olunan kompensasiya şirkətlərindən bəziləri:

AirHelp – Ən populyar və istifadəçi dostu interfeysə malikdir.
Skycop – Avropa mərkəzli, hüquqi dəstəyi güclüdür.
ClaimCompass – Şəffaf qiymət siyasəti və sürətli nəticələr.
Compensair – Yaxşı istifadəçi dəstəyi və türk dili dəstəyi mövcuddur.

AirHelp

Qısa təsvir: Dünyada ən tanınmış kompensasiya şirkətlərindən biridir. 2013-cü ildən fəaliyyət göstərir.
Xidmətləri: Uçuş gecikməsi, ləğvi və overbooking hallarında kompensasiya.
Dil dəstəyi: İngilis, Türk və digər Avropa dilləri.
Üstünlükləri: İstifadəçi dostu platforma, mobil tətbiq, sürətli cavab.
Komissiya: ~25-30% (yalnız kompensasiya alınarsa).

Skycop

Qısa təsvir: Avropa bazarında aktiv olan və xüsusilə EU261 qaydaları üzrə ixtisaslaşmış şirkətdir.
Xidmətləri: Təxirə salınmış, gecikmiş və ləğv edilmiş uçuşlar üçün hüquqi yardım.
Dil dəstəyi: İngilis, Türk, Alman və s.
Üstünlükləri: Güclü hüquqi dəstək, yüksək uğur nisbəti.
Komissiya: ~25% + əlavə hüquqi xidmət haqqı (əgər məhkəmə prosesi olarsa).

Compensair

Qısa təsvir: Daha çox Şərqi Avropa və MDB ölkələrində tanınan platformadır.
Xidmətləri: Gecikmə, ləğv, tranzit problemləri və digər hallar üzrə müraciətlər.
Dil dəstəyi: Türk dili də mövcuddur.
Üstünlükləri: Sadə müraciət forması, email üzərindən dəstək.
Komissiya: 25–30%.

ClaimCompass

Qısa təsvir: Əsasən Avropa İttifaqı sərnişinləri üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Xidmətləri: Gecikmiş və ləğv edilmiş uçuşlar, overbooking halları.
Üstünlükləri: Şəffaf qiymət sistemi, status izləmə imkanı.
Komissiya: 35% (yalnız uğurlu nəticədə tutulur).

Flight-Right

Qısa təsvir: Almaniyada yaradılmış bu şirkət hazırda bir çox Avropa ölkəsində xidmət göstərir.
Xidmətləri: Gecikmə, ləğv və boarding imtinası üzrə hüquqi dəstək.
Üstünlükləri: Güclü hüquqi baza, məhkəmə təcrübəsi.
Komissiya: ~30% + məhkəmə xərc əlavəsi ola bilər.

Hansı Şirkəti Seçək?

Əgər Türk dilində dəstək, sadə müraciət prosesi və aşağı xidmət haqqı sizin üçün önəmlidirsə, Compensair və Skycop daha uyğun ola bilər. Əgər daha çox mobil istifadə və tez cavab istəyirsinizsə, AirHelp ideal seçimdir.

Hansı şirkət sizin üçün uyğundursa, sadəcə aviabilet nömrənizi və uçuş məlumatlarınızı daxil edərək hüququnuzu yoxlaya bilərsiniz.

Şirkətlərin Müqayisə Cədvəli

AirHelp – The most well-known and ideal for those who want to work with a mobile app.
ClaimCompass – For those who want to get results in the shortest time and with a low commission.
Compensair – Very convenient for applicants from Azerbaijan and the support system is strong.
Skycop – For those who pursue legal action in more complex cases.
Refundmore – An alternative for those who want the fastest results.
Flight-Delayed.co.uk – A suitable option for UK passengers.
FairPlane – Special legal support for passengers from Germany and Austria.

Əgər kompensasiya şirkəti vasitəsilə yox, özünüz birbaşa müraciət edərək təzminat almaq istəyirsinizsə, bu da tamamilə mümkündür. Lakin bu prosesin üstünlükləri və çatışmazlıqları olduğunu bilməlisiniz. Aşağıda bu prosesi addım-addım izah edirəm:

Özümüz necə edək?

EU261 qaydalarına əsasən, uçuş gecikməsi, ləğvi və ya overbooking hallarında, birbaşa aviaşirkətə müraciət edərək kompensasiya istəyə bilərsiniz.

Aşağıdakıları etməlisiniz:

Hava yolu şirkətinin müştəri dəstək və ya kompensasiya bölməsinə e-mail göndərin
Uçuş məlumatlarınızı, bilet nömrənizi, tarix və gecikmə / ləğv səbəblərini qeyd edin
EU261 qaydalarına əsasən kompensasiya tələb etdiyinizi bildirin

E-mail Məzmun Nümunəsi

Mövzu: Compensation Request under EU261 – Flight [Nömrə] on [Tarix]

E-mail nümunəsi:

Dear [Airline Name] Customer Service,

I am writing to formally request compensation under EU Regulation 261/2004 for the delay/cancellation of my flight [Flight Number] on [Date], from [Departure Airport] to [Arrival Airport].

The flight was delayed/cancelled for [Duration] hours. According to EU261, I am entitled to compensation of [€250/€400/€600], as the delay exceeded [3 hours] and the distance of the flight was [flight distance in km].

Passenger Name: [Your Full Name]  
Booking Reference: [PNR Code]  
Flight Number: [e.g., LH1456]  
Date of Travel: [dd/mm/yyyy]

I kindly request that the compensation be processed within the next 14 days.

Best regards,  
[Your Name]  
[Your Contact Information]

Formalar: Bəzi aviaşirkətlərin saytında ayrıca kompensasiya formu olur (məsələn, Lufthansa, Turkish Airlines, Ryanair). Oradan da birbaşa müraciət etmək mümkündür.

Risklər və Vaxt İtkisi

Üstünlükləri:

100% kompensasiyanı alırsınız (heç bir şirkətə faiz ödənmir)
Öz prosesinizi tam nəzarətdə saxlayırsınız

Çatışmazlıqları:

Hava yolları çox vaxt gec cavab verir və ya kompensasiya tələbini rədd edir
Qanunlara tam bələd olmamaq sizin xeyrinizə olmaya bilər
Cavab müddətləri çox uzun ola bilər (4-12 həftə)
Bəzi hallarda hüquqi müdaxilə tələb oluna bilər (xüsusilə "əncamting circumstances" göstərildikdə)
İngilis dili və ya hava yollarının rəsmi dilində yazmaq vacib ola bilər

Tez-tez Verilən Suallar (FAQ)

1. Uçuşum gecikibsə, kompensasiya almaq hüququm varmı?

Bəli. Əgər uçuşunuz ən azı 3 saatdan çox gecikibsə və bu gecikmə hava yollarının məsuliyyətindədirsə (texniki nasazlıq, heyət çatışmazlığı və s.), EU261 qaydasına əsasən kompensasiya almaq hüququnuz var.

2. Azərbaycan vətəndaşı olaraq bu hüquqdan istifadə edə bilərəm?

Bəli, əgər uçuşunuz Avropa İttifaqı ölkəsindən başlayırsa və ya avropalı hava yolu şirkətindədirsə, istər Bakıdan uçursunuz, istərsə də Avropaya qayıdırsınız – bu qaydalara əsasən müraciət edə bilərsiniz.

3. Kompensasiya üçün nə qədər vaxt ərzində müraciət etməliyəm?

Əksər hallarda 2-6 il müddətində müraciət etmək olar. Amma bu hava yolu şirkətinin və uçuşun baş verdiyi ölkənin qanunvericiliyindən asılıdır. Gecikmədən müraciət etmək tövsiyə olunur.

4. Hava yolları kompensasiya verməkdən imtina edirsə, nə etməliyəm?

Əgər müraciətiniz cavabsız qalırsa və ya rədd cavabı alırsınızsa, kompensasiya şirkətləri vasitəsilə hüquqi proses başladaraq təzminat ala bilərsiniz. Alternativ olaraq, həmin ölkənin aviasiya nəzarət orqanına da şikayət edə bilərsiniz.

5. Kompensasiya şirkətləri nə qədər faiz tutur?

Əksəriyyəti "no win, no fee" (uğur olduqda ödəniş) modeli ilə işləyir və ümumiyyətlə kompensasiya məbləğinin 25–35%-ni xidmət haqqı kimi götürürlər.

Artıq Necə Edək Bilirik!

Səyahət planlarınızın pozulması heç vaxt xoş deyil. Ancaq artıq bildiniz ki, uçuş gecikməsi, təxirə salınma və ya uçuşun ləğvi halında siz sadəcə zərərçəkən deyil, hüququ olan bir sərnişinsiniz. İstər EU261 qaydası çərçivəsində, istərsə də digər aviasiya hüquqları vasitəsilə kompensasiya almaq mümkündür.

Bu blog vasitəsilə siz həm kompensasiya şirkətlərinin necə işlədiyini, həm də özünüz bu prosesə necə başlaya biləcəyinizi öyrəndiniz. Hər iki yolun üstünlükləri və çatışmazlıqları var, amma əsas məsələ – haqqınızı tələb etməkdən çəkinməməyinizdir.

Əgər aviabiletiniz var və uçuşunuz 3 saatdan çox gecikibsə və ya təxirə salınıbsa, vaxt itirmədən tədbir görmək sizin xeyrinizədir. İstər kompensasiya platformaları ilə, istərsə də birbaşa hava yolları ilə əlaqə saxlayaraq uçuş gecikməsi təzminatınızı tələb edə bilərsiniz.